Samsun

Genel Bilgiler

Samsun Sinop Karayolu’nda, Bafra’dan doğuya doğru yol aldığınızda 19 Mayıs’a varıyorsunuz. Samsun 19 Mayıs arası 33 km, 20 km’lik kumsal sahil şeridiyle Samsun'luların sayfiye olarak benimsedikleri 19 Mayıs’ta yaklaşık 25.000 kişi yaşıyor. Burada düzenlenen şenlikler de ilçenin hareketliliğini artırıyor. Kızılırmak Nehri’nin meydana getirdiği deltanın doğu ucunda yer alan ilçe merkezi ova görünümünde. Yüzlerce çeşit kuş türünü barındıran balık gölleri de özel bir atmosfer oluşturuyor. Bölge halkı, 1877 78 yıllarında Dağıstan ve Kafkasya'dan, 1905 yılında Akdeniz ve Egeden, 1912de Yugoslavya ve Yunanistandan gelen göçmenlerle zenginleşmiş.

Atatürk heykeli ve belediye binası karşılıyor sizi. 19 Mayıs Meydanı’ndaki Saathane de eski ve son derece estetik çizgileri olan bir yapı. Sahile ulaşmak için belediye binasının sağından hemen sağa bir U dönüşü yapılıyor. Yol geniş ama bozuk. Yaklaşık bir km kadar yol aldıktan sonra sola sapınca Ballıca Tekel Fabrikası çıkıyor karşınıza. Yol kendiliğinden sahile, kumsala çıkıyor. Uçsuz bucaksız bir kumsal ve Karadeniz’in çılgın dalgaları. Hava esintili olduğunda bunalmadan güneşlenmenin tadını çıkarıyor insanlar. Sahildeki 19 Mayıs Belediyesi’ne ait su parkı çocukların eğlence odağı.Uzun ahşap bir iskelenin ucundaki su kaydırağından kayan çocuklar havuza değil denize dalıyorlar. Geçmişin izlerini Ahşap Cami, Yörükler Hamamı ve Taş Köprü günümüze taşıyor.

İklimi
Bu nedenle de kışlar ılık ve yağışlı,yazlar ise serin geçiyor. Kışın don hemen hemen hiç yaşanmıyor. Ancak Nebyan Dağı eteklerinde dört mevsimin bütün özellikleri görülüyor. Fauna, çam ve köknar ağırlıklı.19 Mayıs dağ, deniz, göl ve ormanın bir arada olduğu nadir yerlerden biridir. İlçe merkezinin kuzeyinde kalan topraklar Kızılırmak’ın oluşturduğu ovanın bir bölümünü kaplıyor. Nebyan Dağı’ndan çıkan ve Kumcağız-Engiz sınırından Karadeniz’e dökülen Engiz Çayı suluyor.

Ekonomik Yapı
19 Mayıs’ta başta tarım olmak üzere, hayvancılık ve balıkçılık da gelişmiş durumdadır. Tarım ürünleri arasında fındık, mısır, tütün önemli yer tutuyor. Hem deniz hem göl balıkçılığı yapılıyor. Göl kenarında yaşayan köylüler hasırcılık da yapıyor.El dokumacılığı,özellikle de kilim üretimi. gelişmiştir.

Doğa
19 Mayıs’ın en yüksek tepesindeki Nebyan Ormanları ve çevresi, gezi ve mesire olarak idealdir. Şenlikler genellikle burada düzenleniyor. Yörükler mevkiinde ise bölgenin en temiz denizinde yüzebilirsiniz. Balık gölleri ve çevresindeki sazlık ve bataklık arazi, deltanın sulak alanlarının bir kısmını oluşturuyor. Kızılırmak Deltası barındırdığı kuş popülasyonu, ülkemize uluslararası platformda prestij sağlayacağı gibi, doğa turizmi, çevre eğitimi, bilimsel araştırma alanında çok büyük bir potansiyel oluşturuyor.

Yöresel Lezzetler
Yemek kültürü de oldukça zengindir. Keşkek, pıtıl ekmeği meşhurdur. Balkanlardan gelenlerin börekleri ile etli pilavı, oda sıcaklığında kurutulmuş et ve ciğer yemekleri, tarhana çorbası, özel fırında pişirilmiş somun ekmekleri ile günlük pişirilen saç ekmeği yöre yemekleri arasındadır.

Coğrafi Konum

Yüz ölçümü 363 km² olan 19 Mayıs arazisi Bafra Ovası'nın doğu ucunu oluşturur. Karadeniz ile Canik Dağları'nın alçak tepesi arasında yer alır. Doğuda Samsun merkezi, batıda Bafra ilçesi, kuzeyde Karadeniz yer almaktadır. Tipik Karadeniz iklimi gözlemlenir.

Tarih

15. yüzyılda I. Mehmed döneminde Osmanlı topraklarına katılmıştır. 19 Mayıs ilçesinin Osmanlı öncesi tarihinin Cenevizlilere dayandığı tespit edilmiştir. Beldeye ilk yerleşenler Orta Asya'dan göç eden Türkmenlerdir; daha sonra 1878 yılında Dağıstan ve Kuzey Kafkasya'dan gelen muhacirler gelmistir.

1878 yılından sonra Dağıstan ve Kuzey Kafkasya'dan gelen göçmenler devlet tarafından iskân edilmiştir.Ayrıca Balkan savaşı 1912 sonrası Kosova'dan gelen Arnavut göçmenler de ilçede iskan edildi ve bugünkü mevcut nüfus yapısı oluştu. Engiz ismini alarak belediye tarihi başlamış ancak Engiz adının Türkçe olmadığı gerekçesiyle 1961 yılında değiştirilmiş ve yeni ismi "Ballıca" olmuştur. Ballıca da 1970 yılında belediye olmuştur. 1988 yılında ilçe olarak belediye meclisi kararıyla 19 Mayıs ismini almıştır.

Mustafa Kemal Atatürk'ün 19 Mayıs 1919'da Samsun'a adım atmasıyla Millî Mücadele hareketinin ilk eylemi burada başlamış olup bugün ilçe sınırlarının içinde bulunan Dağköy'de etkin mücadeleler verilmiş, "Fatma Çavuş" lakabıyla anılan bir kadın kahraman da ortaya çıkmıştır. Fatma Çavuş, 1963 yılında vefat etmiş olup, kabri Dağköy köyünde bulunmaktadır.Yüz ölçümü 363 km² olan Ondokuzmayıs arazisi Bafra Ovası'nın doğu ucunu oluşturur. Karadeniz ile Canik Dağları'nın alçak tepesi arasında yer alır. Doğuda Samsun merkezi, batıda Bafra ilçesi, kuzeyde Karadeniz yer almaktadır. Tipik Karadeniz iklimi gözlemlenir.

19 Mayıs İlçesinde Dağköy ve Yörükler mahalleleri civarında yapılan arkeolojik kazılarda M. Ö. ki yıllara ait yerleşmeler olduğu saptanmıştır. Hasköy'de ortaya çıkarılan mezarın MÖ. 47 yıllarına aît olduğu sanılmaktadır, Yürükler mahallesinde bulunan hamamın ise Cenevizliler ve Romalılar dönemine ait olduğu rivayet edilmektedir.

Turizm

Nebyan Bölgesi ‘Turizm Merkezi’Nebiyan Dağı ilçe merkezine 30 Km. uzaklıkta olup, tipik Karadeniz yayla görünümüne sahiptir. Nebiyan Yaylası olarakta anılan alanda; oto tırmanma, yayla turizmi, dağcılık, yürüyüş-tırmanış, foto safariler yapılabilir.

Dağın zirvesi mutlaka görülmesi gereken bir alan olup bölgesindeki en yüksek zirveye sahiptir. Eski dönemlerde yangın kulesi olarak kullanılan yapı ise zirve noktasındaki görülmesi gereken yapılar arasındadır. Bölge ayrıca doğal içme suları ilede ünlüdür. Yörükler Beldesi / Galeriç Ormanı ( Subasar Ormanları )Bu bölgenin yaban hayat açısından en ilginç alanları ise ilkbaharda tabanı tamamen suyla kaplanan yaprak döker ormanlarıdır. Bu ormanlar günümüzde parçalanmış olmakla birlikte Yörükler Beldesi kuzeyinde kalan Galeriç ormanı bütünlüğünü korumaktadır.

Kızılırmak Deltası Kuş CennetiKızılırmak deltasında bulunan kuş cenneti bünyesinde 352 türde değişik kuş türü bulunmaktadır. Kızılırmak deltası Avrupa Kuş Alanları envanterindeki en önemli 4 kriterden 3’üne sahiptir. Delta ayrıca irili ufaklı çok sayıda gölü sazlık alanları ender su basar çayırları 12 bin hektarı bulan sulak alanları ve barındırdığı canlı türleriyle Türkiye’nin önemli doğal sitemlerinden birini oluşturmaktadır. Deltada toplam 2200 hektar Ramsar sit alanı bulunup, 5174 hektar yaban hayatı geliştirme sahasıdır. Bunun 1000 hektarı ilçemiz sınırlarında bulunmaktadır. Kış döneminde 100 bin dolayında su kuşunun kışlandığı delta uluslar arası ornitolojik bir öneme sahiptir.

Deniz - Kumsal -Eğlence19 Mayıs İlçesi Karadeniz'in en şirin turizm merkezlerindendir. 20 km'lik bir sahil şeridi vardır. Güzel bir kumsala ve temiz bir denize sahiptir. Sahillerinde her türlü ihtiyaca cevap verebilecek dinlenme tesisleri, çay bahçeleri, piknik alanları, kültür ve spor tesisleri mevcuttur. Turizme yönelik tanıtımlar ile geleneksel hale getirilen çeşitli etkinlik ve şenlikler ilçenin turizm cazibesini artırmaktadır. Ayrıca 2008 yılında yapımı tamamlanarak hizmete açılan Su oyunları parkın da aynı anda ortalama 600'ün üzerinde kişi faydalanabileceği havuz bulunmaktadır.

Kent Orman Piknikİlçemizde Karaköy mevkiinde bulunan, 110 dekar araziye sahip Kent Orman – Piknik alanlarının içerisinde her türlü oyun sahası, yürüyüş parkuru ve gözetleme kulesi bulunmaktadır.

Balık GölleriKızılırmak nehrinin taşıdığı alüvyonların oluşturduğu ülkemizdeki en büyük deltalardan birisidir. İdari olarak Samsun ilinin 19 Mayıs, Bafra ve Alaçam ilçeleri sınırları içerisinde yer almaktadır. Delta ovası, denizden güneye doğru basamaklar halinde yükselmektedir. Deltanını gerisinde, Kızılırmak nehrinin her iki kenarında yay şeklinde uzanan ve yükseklikleri 600-800 metreye varan Kuzey Anadolu Dağlarının ilk sırasını oluşturan platolar, daha geride ise 1000-1500 merte yüksekliğindeki dağlar yer almaktadır.

Ekonomi

Ondokuzmayıs sahil kumu ve bir kısmına sahip olduğu Kızılırmak Deltası ile meşhurdur.Tütün, buğday, fındık, mısır, pirinç önemli tarım ürünleri arasındadır.

Türkiye'nin en büyük ve teknik donanımlı Ballıca Sigara Fabrikası'da ilçede bulunmaktadır.
Ondokuzmayıs ilçesinde bulunan süt fabrikası ise kullanılmamaktadır.
Önemli sanayi ve iş kolları bulunmadığı için ilçede işsizlik ileri boyutlara ulaşmıştır. Ziraatla uğraşan halkın dışındaki vatandaşlar ilçe dışında iş aramaktadır.
İlçede belediye tarafından üç ayda bir yayınlanan, renkli ofset baskı bültenin yanı sıra altı adet kartpostal ve kitaplarla tanıtımı yapılmakta zaman zaman yazılı görsel basında tanıtımı sürdürülmektedir.